Faiz oranlarını yükseltmek enflasyonu nasıl düşürür?
ABD Enflasyonu Ocak ayında %7.5'e fırlayarak 40 yılın en büyük yıllık artışını kaydetti. Fiyatlardaki bu sıçrama, 1982'den beri görülen en hızlı enflasyon oranıdır.
Fed'in işinin bir kısmı, enflasyonun kontrolden çıkmasını önlemek ve enflasyon her yükseldiğinde bunu bankanın hedefi olan %2'ye geri getirmektir. Mevcut enflasyonu frenlemek için, Fed bu yıl faiz oranlarını birkaç kez – muhtemelen beş kereye kadar – arttırmayı planlıyor.
Yatırımcılar, Fed'in Mart ayındaki bir sonraki toplantısında faiz oranlarını arttırmasını bekliyor. Şuan soru Fed'in faiz artırıp artırmayacağı değil, faiz artırımının 50 baz puan mı yoksa 25 baz puan mı olacağıdır.
Faiz oranlarını yükseltmek enflasyonu nasıl frenler?
1. Yüksek faiz oranları talebi azaltır
Federal Rezerv, genellikle hedef oran olarak adlandırılan federal fon faiz oranını kontrol eder. Bu aynı zamanda bankaların birbirlerine gecelik kredi sağlamak için kullandıkları faiz oranıdır. Bankalar tüketicilere ve işletmelere kredi verebilmek için borç para alırlar. Bu nedenle, Fed oranlarını arttırdığında, başkalarına borç vermek veya düzenleyici gerekliliklerini karşılamak için paraya ihtiyaç duyan bankaların borçlanma maliyetini yükseltir. Elbette bankalar bu yüksek maliyetleri tüketicilere ve işletmelere yansıtmaktadır. Eğer Fed faiz oranını 25 baz puan veya %0.25 artırırsa, tüketiciler ve işletmeler de borç para almak için daha fazla ödemek zorunda kalacaktır.
Borçlanma maliyeti arttıkça talep ve ekonomik aktivite azalır. Örneğin, bir araba kredisi daha pahalı hale gelirse, tüketici olarak şuan o yeni arabayı almanın zamanı olmadığına karar verebilirsiniz. Ya da bir şirketin, işlerini finanse ederken borç almak için ödemesi gereken faiz artarsa, yeni bir fabrikaya yatırım yapma ve ek işçi çalıştırma olasılığı daha düşüktür. Bu, Fed faiz oranlarını arttırdığında ödenmesi gereken maliyettir.
2. Düşük talep enflasyonu düşürür
Artan faiz oranları talebi düşürdüğünden ve ekonomiyi frenlediğinden, enflasyonu yavaşlatan şey tam olarak da budur. Genellikle, ürün ve hizmetlerin fiyatları, bunlara olan talep arttığında yükselir ve enflasyonu körükler. Ancak borçlanma pahalılaştıkça ekonomi genelinde ürün ve hizmetlere olan talep azalmaktadır.
Fiyatlar, faiz oranlarını arttırdıktan sonra mutlaka azalıp eski oranlarına dönmeyebilir, ancak en azından enflasyon oranları düşecektir. Fed, enflasyonu kontrol etmek için bu döngüyü takip eder. Enflasyon güçlü bir şekilde yükselir, bu nedenle ABD Merkez Bankası ürün ve hizmetlere olan talep azalana ve böylece fiyatlar ve enflasyon sakinleşene kadar faiz oranlarını arttırır. Fed bu sefer başarılı olacak mı?