ABD Doları Küresel Hakimiyetini Kaybedecek mi?
ABD dolarının ve bankacılık sisteminin güvenilirliği, güvenli ve düşük riskli olarak kabul edilmesine bağlıdır. Bu nedenle dünyadaki birçok ülke rezervlerini ABD bankalarında tutuyor ve büyük miktarlarda ABD tahvili tutuyor. Ancak, siyaset yüzünden doların kredibilitesi düşerse, bu uluslararası parasal ve finansal sistem çökmeye başlayabilir.
ABD ve Batılı müttefiklerinin Rusya’nın döviz rezervlerinin çoğunu dondurma hamlesi, doların hegemonyasının bir silah olarak kullanıldığına ilişkin korkuları artırdı.
ABD doları neden risk altında?
- Doların hakimiyetinin bu şekilde kötüye kullanılması ABD para birimine ters tepebilir. ABD, doları ne kadar silahlandırırsa, uluslararası toplum gelecekte aynı silahla vurulacağından o kadar endişelenecektir. Bu, küresel ekonomiyi döviz rezervleri söz konusu olduğunda dolara olan bağımlılığını yeniden değerlendirmeye sevk edecektir.
- Goldman Sachs, doların küresel hakimiyetini azaltabilecek risklerle karşı karşıya olduğu konusunda uyardı ve bazı zorlukların İngiliz sterlini tahttan düşmeden önce karşılaştığı zorluklara benzer olduğunu söyledi. Bir zamanlar, sterlin dünyanın en büyük rezerv para birimiydi.
- Rusya’ya yönelik acımasız yaptırımlar, ticarette, finansal işlemlerde ve merkez bankası rezervlerinde en yaygın kullanılan para birimi olan ABD dolarının gücüne dayanmaktadır. Bununla birlikte, ABD ve müttefikleri doları açıkça bir silah olarak kullanarak, doları zayıflatabilecek bir geri tepme yaratma riskiyle karşı karşıyadır.
- Doların merkez bankası rezervlerindeki payı son yıllarda azalmaktadır. 2001 yılında dolar, döviz rezervlerinin yaklaşık %70’ini oluşturuyordu. Şimdi ise IMF verilerine göre sadece %59 civarında.
Ama dolar neden bu kadar çabuk hakimiyetini kaybetmeyecek?
Gerçek bir alternatifi veya rakibi yok. ABD doları dünyanın en güçlü rezerv para birimidir. Son üç yılda çılgınca para basılması ve sıcak enflasyonun ardından doların değer kaybettiğini söyleyebiliriz. Dünyanın güçlü bir ortak olarak ABD’ye olan güveninin giderek azaldığını söyleyebiliriz. Ancak, dolar bozdurmak için bir alternatifiniz olmalı. Tarihe göre rezerv para birimleri, daha cazip bir para birimi ortaya çıktığında birbirinin yerini alıyor. Günümüzün yükselen gücü olan Çin, şimdiye kadar küresel ekonominin ona güvenmesi için hiçbir neden göstermedi.
Doların yerini başka bir para birimi alabilir mi?
Euro, merkez bankalarının rezervlerinin %20’sini temsil ettiğinden dolayı doların ana alternatifidir. Yine de Avustralya doları, Kore wonu ve hepsinden önemlisi Çin renminbisi gibi daha küçük para birimlerine geçişin farkında olmalıyız.
Şu anda, dolar endeksi 100’ün üzerindeki seviyeleri test ettikten sonra hala yükselmeye hazır. Yukarı yönde, bir sonraki büyük hedef 103.00 seviyesinde. Fed’in agresif sıkılaştırma döngüsünün de orta ve uzun vadede doları desteklemesi bekleniyor.
Grafik 1: Dolar endeksi 24/02/2022’de Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana yükselişte ve 99.80 seviyesinin üzerine çıkıyor.
Grafik 2: Doların bir sonraki hedefi 103, en son 2020’de görüldü.
