Endeksler nelerdir?
Menkul kıymetleri borsalarda işlem gören yüz binlerce şirket mevcut. Endeksler, sayısız menkul kıymetin fiyatlarındaki değişiklikleri takip etmeniz ve piyasanın duygularını anlamanız gerektiğinde kullanışlıdır. Endeksler, bir bütün olarak borsanın durumunu değerlendirmeyi ve ekonomik döngüdeki mevcut anı belirlemeyi mümkün kılar.
Yatırımcılar, hem işlem platformlarındaki durumu hem de gelecekteki işlem sonuçlarını tahmin etmek için hisse senedi endekslerini kullanırlar. Endeksler farklı ülkeler, endüstriler veya belirli bir menkul kıymet grubu için hesaplanır: Hisse senetleri, tahviller ve diğer varlıklar.
Borsa endeksleri nasıl hesaplanır?
Endeksler hesaplama metodlarına göre gruplara ayrılır. En yaygın olanlardan bazıları şunlardır:
- Aritmetik endeks. Endekste yer alan payların piyasa fiyatları toplanarak elde edilen tutar, dahil edilen pay sayısına bölünür.
- Ağırlıklı ortalama endeksi. Hesaplama, veri kümesindeki her bir sayının önceden belirlenmiş bir ağırlıkla çarpılmasını içerir. Fiyat ağırlıklı endekslerde, her şirketin hisse senedi, hisse başına fiyatı ile ağırlıklandırılır ve endeks, tüm şirketlerin hisse fiyatlarının ortalamasıdır. Sonuç olarak, daha yüksek fiyatlı hisse senetleri, daha düşük fiyatlı hisse senetlerine göre endeksin hareketine daha fazla etki etmektedir. Böyle bir endekse örnek olarak Dow Jones Endüstriyel Ortalaması (DJIA) verilebilir. Piyasa değeri ağırlıklı endeksler olarak da bilinen kapitalizasyon ağırlıklı endekslerde, belirli bir hisse senedinin ağırlığı, toplam piyasa değeri ile belirlenir. Bu tür endekslerde, piyasa değeri daha yüksek olan hisse senetlerinin ağırlığı daha fazladır ve hisse fiyatlarındaki herhangi bir hareket, endeks performansı üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olacaktır. Böyle bir endeksin en bilinen örneği Standard & Poor's 500'dür (S&P 500).
- Geometrik ortalama endeksi. Hisse senedi fiyatlarının büyüme oranından hesaplanır. Bu türdeki endeksler, Financial Times tarafından oluşturulan FT 30 Endeksini ve Value Line Composite Geometric Endeksi içerir.
Endeks işlemlerinin faydaları
Genel olarak, indekslerin birkaç amacı vardır.
- Belirli bir grubun (şirketler, ülkeler, endüstriler vb.) hisse senedi fiyatlarının genel dinamikleri hakkında fikir edinmek. Genellikle bu veriler spekülatif işlemler için kullanılır.
- Yatırımcıların tutumları ile ilgili bilgi edinmek. Eğer endeksler yükseliyorsa, yatırımcıların belirli hisse senetlerine yapılan yatırımlara karşı olumlu bir tutumu olduğu anlamına gelir.
- Uzun bir süre boyunca izlenen endeksler, belirli bir ülkedeki yatırım ortamı hakkında fikir verir.
- Genellikle, endeks değerine ek olarak, kurucu şirketlerinin hisselerinin toplam cirosu hakkında bilgi yayınlanır. Bu rakamlardaki değişiklikler, belirli türde menkul kıymetlerle yapılan işlemlerdeki yatırımcıların piyasadaki genel faaliyetinin göstergesidir.
En çok işlem gören endeksler nelerdir?
FBS ile işlem yapabileceğiniz en iyi bilinen uluslararası endeksler şunları içerir:
- NASDAQ 100 Index (US100),
- FTSE 100 Index (UK100),
- Nikkei 225 Index (JP225),
- Avustralya Hisse Endeksi (AU200).
İşlem yapmak için endeksler nasıl seçilir?
İşlem yapmak için endeks seçerken öncelikle kotasyonları etkileyebilecek faktörlere dikkat etmeniz gerekir. Şöyle ki:
- Makroekonomik göstergeler. GSYİH, endüstriyel üretim düzeyi, ticaret dengesi. Enflasyon ve işsizlik seviyeleri bile kotasyonlar üzerinde etkili olabilir. Örneğin, diğer göstergelerle birlikte işsizliğin artması, tüketimde düşüşe ve ardından şirket gelirlerinde de bir düşüşe işaret edebilir.
- Ekonomik ve siyasi olaylar. ABD seçimleri, askeri çatışmalar, yaptırımlar, ticaret savaşları, uluslararası ticaret anlaşmaları, şirketlerin gelecekteki kârlarını ve dolayısıyla endeksleri etkiler.
- İşlemcilerin duyguları. Bunlar, işlemcilerin piyasaya ve ekonomik beklentilere karşı olan tutumlarıdır. Çoğunluğun görüşü büyük bir rol oynar.
Hedge için endeks vadeli işlemleri
Endeks vadeli işlemleri, hisse senedi endeksinin dayanak varlık olarak hizmet ettiği bir sözleşme türüdür. Başka bir deyişle, hem vadeli işlem sözleşmesinin hem de hisse senedi endeksinin niteliklerini birleştirir.
Yatırımcılar, riskten korunmak için genellikle endeks vadeli işlemlerini kullanırlar ve portföylerindeki hisse senetlerine karşı kısa pozisyonlar açarlar. Dayanak varlıklar, tek bir şirketin değil, birkaç şirketin hisseleridir. Bu, tam bir çöküş riskinin minimum olduğu anlamına gelir. Endeks vadeli işlemleri ile portföylerini hedge eden yatırımcılar kriz sırasında bile krizden çok az kayıpla veya sıfır kayıpla çıkarlar.
Spekülasyon yapmak için endeks vadeli işlemlerini kullanma
Hedge işlemine ek olarak, deneyimli işlemciler endeksin fiyat hareketinde spekülasyon yapmak için endeks vadeli işlemlerini kullanırlar. Bu, işlemcinin bir grup varlığın fiyatının yönünde poz açmak için endeks vadeli işlemleri satın aldığı veya sattığı anlamına gelir.
Sonuç
Hisse senedi endeksleri sadece analiz bilgisi değildir. Bu, bağımsız işlemler yapabileceğiniz, endüstrinin durumunu değerlendirebileceğiniz ve piyasanın temel analizini yapabileceğiniz tam teşekküllü bir çalışma aracıdır. Üstelik, endeks işleminin riskleri her zaman bireysel hisse senetlerine yatırım yapmaktan daha düşüktür.